Ryc. 1
![Ekspresja czynników transkrypcyjnych z rodziny MRF (MyoD, Myf5, miogenina) oraz rodziny Pax (Pax3 i Pax7); MRF – miogeniczny czynnik regulatorowy, MyoD – białko determinujące mioblast, Myf5 - miogenicznych czynnik 5, Pax 7 – białka z rodziny Pax [81]](https://sciendo-parsed.s3.eu-central-1.amazonaws.com/647088b271e4585e08a9f607/j_01.3001.0014.9125_fig_001.jpg?X-Amz-Algorithm=AWS4-HMAC-SHA256&X-Amz-Content-Sha256=UNSIGNED-PAYLOAD&X-Amz-Credential=AKIA6AP2G7AKOUXAVR44%2F20251009%2Feu-central-1%2Fs3%2Faws4_request&X-Amz-Date=20251009T034306Z&X-Amz-Expires=3600&X-Amz-Signature=ec71b98e49fa46e21eee5950fbb40f280e1d625cb43b4f123e113c2290af7e8d&X-Amz-SignedHeaders=host&x-amz-checksum-mode=ENABLED&x-id=GetObject)
Ryc. 2
![Schemat interakcji testosteronu z czynnikami regulującymi syntezę białka i hipertrofię mięśni, jak miostatyna (hamowanie), insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1 (stymulacja); Akt - serynowo-treoninowa kinaza białkowa, AR – wewnątrzkomórkowy receptor androgenowy, FOXO – rodzina czynników transkrypcyjnych, GR – receptor glukokortykoidowy, IGF-1 - insulinopodobny czynnik wzrostu 1, MyoD – białko determinujące mioblast [47, 48, 63]](https://sciendo-parsed.s3.eu-central-1.amazonaws.com/647088b271e4585e08a9f607/j_01.3001.0014.9125_fig_002.jpg?X-Amz-Algorithm=AWS4-HMAC-SHA256&X-Amz-Content-Sha256=UNSIGNED-PAYLOAD&X-Amz-Credential=AKIA6AP2G7AKOUXAVR44%2F20251009%2Feu-central-1%2Fs3%2Faws4_request&X-Amz-Date=20251009T034306Z&X-Amz-Expires=3600&X-Amz-Signature=108e9c4e0e2cf08899aafe6e4230387bd7ceb7c798e9651a5454b757712f9b7d&X-Amz-SignedHeaders=host&x-amz-checksum-mode=ENABLED&x-id=GetObject)
Zmiana liczby komórek satelitowych (SCs) pod wpływem aktywności fizycznej
Wysiłek | Badani | Liczba SCs | Piśmiennictwo |
---|---|---|---|
10 tyg. trening wytrzymałościowy | pacjenci, rozpoczęcie treningu po 4–7 tyg. | ↑we włóknach szybko kurczących się | [64] |
16 tyg. trening siłowy o dużej intensywności | pacjenci z przewlekłą niewydolnością nerek | ↑ 15% we włóknach wolno kurczących się | [61] |
26 tyg. trening wytrzymałościowy | pacjenci z chorobą Huntingtona | ↑ wyłącznie u osób zdrowych | [65] |
po 12 tyg. trening siłowy w połączeniu z treningiem interwałowym | mężczyźni | ↑ we włóknach szybko i wolno kurczących się | [86] |
bieg na dystansie 36 km | biegacze długodystansowi | ↑ 27% 8 dni po biegu | [51] |
jednorazowy wysiłek siłowy | mężczyźni | ↑ 141% 24 godz. po wysiłku | [27] |
90-dniowy trening siłowy | mężczyźni | ↑ 31% | [44] |
14 tyg. trening wytrzymałościowy | mężczyźni | ↑ 29% | [13] |
Wpływ wysiłku fizycznego na stężenie insulinopodobnego czynnika wzrostu I (IGF-I) we krwi
WYSIŁEK | BADANI | STĘŻENIE IGF-I | PIŚMIENNICTWO |
---|---|---|---|
16 tyg. Taekwondo | Kobiety | ↑7% | [18] |
8 tyg. trening oporowy | Mężczyźni ze zdiagnozowaną | [67] | |
Zdrowa grupa mężczyzn | ↓2% | ||
12 tyg. Oporowy | Kobiety | [25] | |
15 min (8 ćwiczeń po 10–15 powtórzeń x 1) | ↑7% | ||
45 min (8 ćwiczeń po 10–15 powtórzeń x 3) | ↑10% | ||
16 tyg. trening aerobowy (40–65% HR max) | Mężczyźni chorzy na cukrzycę | ↑16 % | [4] |
3-miesięczny trening interwałowy | Kobiety i mężczyźni | ↓2% | [50] |
Test Wingate | Mężczyźni | ↑13% | [24] |
16 tyg. okres kontrolny – brak ćwiczeń | Pacjenci dializowani | ↑21% | [60] |
16 tyg. trening siłowy, | ↓18% | ||
Ćwiczenia ekscentryczne | Nietrenujący mężczyźni | [93] | |
10 serii po 6 pełnych skurczy | ↑20% | ||
5 serii po 6 pełnych skurczy | ↑3% | ||
12 tyg. trening sztuk walki | Kobiety z nadwagą (BMI ≥25 kg/m2) wiek 41,4 ± 5,5 lat | ↑7% | [19] |
12 tyg. trening oporowy | Mężczyźni | ↓12% | [70] |
8 tyg. trening wytrzymałościowy | Kobiety | ↓2% (w trakcie wysiłku) | |
8 tyg. trening siłowy | ↑4% (w trakcie wysiłku) | [69] | |
8 tyg. trening wytrzymałościowy i siłowy | ↑2% (w trakcie wysiłku) | ||
Test o wzrastającej intensywności do odnowy na cykloergometrze | Rowerzyści z przerostem mięśnia lewej komory serca | ↑10% | |
Rowerzyści z prawidłową masą mięśnia lewej komory serca | ↑26% | [106] | |
Grupa kontrolna | ↑36% | ||
Test Wingate | Trenujący mężczyźni | ↑25% | [3] |
↑8% | |||
30 – min test na ergometrze wioślarskim; maksymalny dystans | Wioślarze | ↑8% (bezpośrednio po wysiłku) | [43] |
Wybrane czynniki wzrostu regulujące aktywność komórek satelitowych (SCs)
Czynnik | Pochodzenie | Proliferacja/Różnicowanie |
---|---|---|
HGF | komórki immunologiczne, endotelium, ECM | +/− aktywuje i pobudza proliferację SCs oraz hamuje procesy różnicowania |
FGF | komórki immunologiczne, endotelium, ECM | +/+ niewyjaśniona dokładna rola |
IGF-1 | komórki immunologiczne, endotelium, ECM, hepatocyty | ++/+ wykazuje działanie mitogenne |
VEGF | różne populacje komórek | +/? stymuluje angiogenezę |
PDGF-AA | komórki immunologiczne, endotelium | −/+ wykazuje działanie przeciwstawne |
GDF-8 | krążenie, komórki wydzielnicze | −/− utrzymuje stan uśpienia SCs |
TGF-βI | krążenie, komórki wydzielnicze | −/− zapobiega różnicowaniu mioblastów |
Wpływ wysiłku fizycznego na stężenie całkowitego testosteronu (T) we krwi
Wysiłek | Badani | Stężenie T | Piśmiennictwo |
---|---|---|---|
Półmaraton | Biegacze długodystansowi | ↑2,5% (po 24 godz.) | [101] |
Zawody triathlonowe (pływanie 1500 m, jazda na rowerze 36 km, bieg 10 km) | Triathloniści | ↓47% (1 godz. po wysiłku) | [92] |
8 tyg. trening oporowy | Mężczyźni ze zdiagnozowaną | ↑2% | [67] |
Zdrowa grupa mężczyzn | ↑15% | ||
12 tyg. trening aerobowy na ergometrze 3x40 min w tyg. | Pacjenci z niewydolnością serca | ↑2% | [1] |
12 tyg. trening aerobowy na ergometrze + trening siłowy | ↓26% | ||
3x20 + 20 min w tyg. | |||
15 min jazda na ergometrze 40% VO2peak | Biegacze wytrzymałościowi | ↑83% | [82] |
15 min jazda na ergometrze 70% VO2peak | ↑133% | ||
15 min jazda na ergometrze 90% VO2peak | ↑450% | ||
15 min jazda na ergometrze 40% VO2peak | Nietrenujący mężczyźni | ↑125% | |
15 min jazda na ergometrze 70% VO2peak | ↑225% | ||
15 min jazda na ergometrze 90% VO2peak | ↑337% | ||
Trening HIIT (4 x 4 min + 3 min odpoczynek) | Rowerzyści | [45] | |
Bieg 75% HR – strefa tlenowa | Piłkarze nożni | ↑ok. 120% | [14] |
Bieg 85% HR – strefa beztlenowa wysiłek do wyczerpania | ↑ok. 50% | ||
19-dniowy obóz sportowy, specjalistyczny trening | Kajakarze | ↑5% | [89] |
15 min bieg na poziomie 65–75% HRmax | Uczniowie | ↑29% | [97] |
5 tyg. intensywny trening przygotowujący do startów/turniej | Tenisiści | ↑13% | [31] |
6 tyg. wysiłek na poziomie 70–80% HRmax | Mężczyźni | ↑28% | [35] |
14 tyg. intensywny trening przygotowujący do zawodów lekkoatletycznych | Biegacze średniodystansowi | ↑5% | [37] |
60 min. trening siatkarski | Siatkarze | ↑14% | [68] |
10 tyg. | Mężczyźni | 19–42 lat ↑20% | [9] |