Nieuw-Roeselare – landscape archaeological and historical geographical research on deserted medieval settlements in the borderlands of Flanders and Zealand

Verbrugghe, Gerben; Van Eetvelde, Veerle; Vanderputten, Steven; De Clercq, Wim

doi:10.2478/geosc-2020-0009

Abstract

This paper offers an introduction to the renewed landscape archaeological and historical geographical research on the lost village of Nieuw-Roeselare. Despite being the first site to be studied as a Deserted Medieval Settlement in modern-day Flanders, little is known about the village and its relation to the surrounding landscape. Nieuw-Roeselare is presented as a case study on lost and deserted medieval settlements in the context of the research history on the topic in both Flanders and Zealand. Past historical geographical and archaeological research at the site is described and the ongoing and future research is presented along with its potential for landscape studies and planning.

References

Adriaanse L, Van Dierendonck R, Kuipers J (2005) Verdronken dorpen in Zeeland 2. Zeeuws Erfgoed Special 12.
Search in Google Scholar Back to article
Adriaanse L, Van Dierendonck R, Kuipers J (2009) Verdronken dorpen in Zeeland 3. Zeeuws Erfgoed Special 14.
Search in Google Scholar Back to article
Antrop M, Van Eetvelde V (2017) Landscape Perspectives, The Holistic Nature of Landscape. Springer, Dordrecht.10.1007/978-94-024-1183-6
Search in Google Scholar Back to article
Augustyn B (1995) De evolutie van het duinecosysteem in Vlaanderen in de Middeleeuwen: antropogene factoren versus zeespiegelrijzingstheorie. Historisch-Geografisch Tijdschrift 13(1): 9–19.
Search in Google Scholar Back to article
Beresford M (1951) The Lost Villages of Medieval England. The Geographical Journal 117(2): 129–147.10.2307/1791650
Search in Google Scholar Back to article
Beresford M (1969) The Lost villages of England. Lutterworth Press: London.
Search in Google Scholar Back to article
Beresford M, Hurst J (1971) Deserted Medieval Villages. Studies. Lutterworth Press: London.
Search in Google Scholar Back to article
Buisman J (1995) Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen, Deel 1: Tot 1300. Van Wijnen: Franeker.
Search in Google Scholar Back to article
Buisman J (1996) Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen, Deel 2: 1300-1450. Van Wijnen: Franeker.
Search in Google Scholar Back to article
Christie N, Stamper P (2012) Medieval Rural Settlement. Britain and Ireland, AD 800–1600. Windgather Press: Exeter.10.2307/j.ctv138wtjj
Search in Google Scholar Back to article
Clark J, Darlington J, Fairclough G (2003) European Pathways to the Cultural Landscape 2000–2003. EPCL: Heide.
Search in Google Scholar Back to article
Crombé Ph, Van Strydonck M, Boudin M, Van Den Brande T, Derese C, Vandenberghe D, Van Den Haute P, Court-Picon M, Verniers J, Gelorini V, Bos J, Verbruggen F, Antrop M, Bats M, Bourgeois J, De Reu J, De Maeyer Ph, De Smedt Ph, Finke P, Van Meirvenne M, Zwertvaegher A (2012) Absolute dating (C14 and OSL) of the formation of coversand ridges occupied by prehistoric hunter-gatherers in NW Belgium. Radiocarbon 54 (3–4): 715–726.10.1017/S0033822200047378
Search in Google Scholar Back to article
Darvill T (2008) The concise Oxford dictionary of Archaeology. Oxford University Press: Oxford.
Search in Google Scholar Back to article
De Clercq W, Dreesen R, Dumolyn J, Leloup W, Trachet J (2017) Ballasting the Hanse: Baltoscandian erratic cobbles in the Later Medieval port landscape of Bruges. European Journal of Archaeology 20(4): 710–736.10.1017/eaa.2017.2
Search in Google Scholar Back to article
De Clercq W, Trachet J, De Reu J (2018) Artefact-Accurate Fieldwalking in Flanders. Integrating medieval surface finds with geophysical and historical data. In: Wohlfarth C, Keller C (eds) Funde in der Landschaft. Neue Perspektiven und Ergebnisse archäologischer Prospektion. Materialien zur Bodendenkmalpflege im Rheinland 26, LVR-Amtes für Bodendenkmalpflege im Rheinland, Bonn, pp. 81–92.v Dekker C (1988) Tussen twee vloeden, de strijd tegen het water in Zeeland bewesten Schelde tussen 1530 en 1532. Bijdragen en mdedelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden 103(4): 607-621.
Search in Google Scholar Back to article
De Kraker A (2004) Verdronken dorpen in kaart gebracht. Zeeland 13(3): 106–110.
Search in Google Scholar Back to article
De Melker B (1988) De ontwikkeling van de stad Aardenburg en haar bestuurlijke instellingen in de Middeleeuwen. CRGGZ, Middelburg.
Search in Google Scholar Back to article
De Meulemeester J, Termote J (1983) De middeleeuwse dorpskern van Zoutenaaie (Veurne). Onderzoek van een woonsite en van de kerk. Archaeologio Belgica 254: 33.
Search in Google Scholar Back to article
De Moor G, Heyse I (1978) De morfologische evolutie van de Vlaamse Vallei.De aardrijkskunde 4: 343–375.
Search in Google Scholar Back to article
De Reu J, Trachet J, Laloo P, De Clercq W (2016) From low cost UAV survey to high resolution topographic data: developing our understanding of a Medieval outport of Bruges. Archaeological Prospection 23(4): 335–346.10.1002/arp.1547
Search in Google Scholar Back to article
Derese C, Vandenberghe D, Zwertvaegher A, Court-Pion M, Crombé Ph, Verniers J, Van den Haute P (2010) The timing of Aeolian events near archaeological settlements around Heidebos (Moervaart area, N Belgium). Netherlands Journal of Geosciences – Geologie en Mijnbouw 89(3): 173–186.10.1017/S0016774600000688
Search in Google Scholar Back to article
De Ruijsscher D (2019) Verwoest en verdestrueerd. Multidisciplinair onderzoek naar het verdwenen dorp Coxyde. Tijdschrift voor Historische Geografie 4(1): 32–43.v Diependaele S, D’Hondt F, Brijker J, Saey T, Wattenberghe J (2017) Zaamslag Poonhaven. Verdronken dorp Aendijcke, Gemeente Terneuzen. Een inventariserend Veldonderzoek door middle van verkennende boringen, oppervlaktekartering, geofysisch onderzoek en karterende boringen. Artefact! Rapport 280, Zaamslag.10.5117/THG2019.1.03.DERU
Search in Google Scholar Back to article
Dumolyn J, Declercq G, Meijns B, Hillewaert B, Hollevoet Y, Ryckaert M, De Clercq W (2018a) Origins and Early History. In: Brown A, Dumolyn J (eds) Medieval Bruges c. 850–1550. Cambridge University Press, Cambridge, pp. 7–51.10.1017/9781108303842.002
Search in Google Scholar Back to article
Dumolyn J, Ryckaert M, Meijns B, Deneweth H, Devliegher L (2018b) The Urban Landscape I: c. 1100-c.1275. In: Brown A, Dumolyn J (eds) Medieval Bruges c. 850-1550. Cambridge University Press, Cambridge, pp. 52–85.
Search in Google Scholar Back to article
Dumolyn J, Ryckaert M, Deneweth H, Devliegher L, Dupont G (2018c) The Urban Landscape II: c.1275-c.1500. In: Brown A, Dumolyn J (eds) Medieval Bruges c. 850–1550. Cambridge University Press, Cambridge, pp. 152–195.
Search in Google Scholar Back to article
Gelorini V, Lehouck A, Vanslembrouck N, Mulder J, Thoen E, Vervloet J (2010) Interdisciplinair onderzoek naar verdwenen cultuurlandschappen in het grensgebied van Vlaanderen en Nederland: problemen, nieuwe mogelijkheden en toepassingen. VOBOV-INFO 64: 2–19.
Search in Google Scholar Back to article
Goldschmitz-Wielinga L, Van Heeringen R, Hendrikse H, Kuipers J, van der Linden D, Smits J (1995) Verdronken land, Valkenisse en Keizershoofd. Archeologisch en historisch onderzoek van een verdronken stukje Zuid-Beveland. De Koperen Tuin, Goes.
Search in Google Scholar Back to article
Gottschalk M. (1955) Historische Geografie van Westelijke Zeeuws-Vlaanderen tot de St-Elisabethsvloed van 1404. Van Gorcum & Comp.: Assen.v Henderikx P (2012) Landschap, bewoning, sociale structuren. In: Brusse P, Henderikx P (eds) Geschiedenis van Zeeland, Deel 1: Prehistorie – 1550. W Books, Zwolle, pp. 91–106.
Search in Google Scholar Back to article
Heyse I (1979) Bijdrage tot de geomorfologische kennis van het noordwesten van Oost-Vlaanderen. Brussel.
Search in Google Scholar Back to article
Hilton R. (1968) Villages désertés et histoire économique: recherches françaises et anglaises. Etudes Rurales 32: 104–109.10.3406/rural.1968.1412
Search in Google Scholar Back to article
Hoskins W (2013, 3d edition) The making of the English landscape. Little Toller Books: Lower Dairy.
Search in Google Scholar Back to article
Kucera Z, Kucerova S (2012) Historical geography of persistence, destruction and creation: the case of rural landscape transformations in Czechia’s resettled borderland. Historická Geografie 38(1): 165–184.
Search in Google Scholar Back to article
Kuipers J (2002) Verdronken dorpen in Zeeland. Zeeuws Erfgoed Special 3.
Search in Google Scholar Back to article
Laan W, Tol A (2017) Vindplaats Zandstraat-Sint Jandscapelle, gemeente Terneuzen. Een inventariserend veldonderzoek middels verkennend en waarderen booronderzoek, geofysisch onderzoek en een veldkartering. Archol Rapport 372, Leiden.
Search in Google Scholar Back to article
Lehouck A (2005) Het verzwolgen cultuurlandschap. Archeologische sporen van middeleeuwse infrastructuur in westelijk Zeeuws-Vlaanderen. Tijdschrift voor Waterstaatsgeschiedenis 14: 59–78.v Lehouck A, Vanslembrouck N, Gelorini V, Soens T, Thoen E, Vervloet J (2007) Reconstructing disappeared landscapes of wet areas: Western Sealand Flanders. In: Roca Z, Spek T, Terkenli T, Plieninger T, Höchtl F (eds.) Euroepan Landscapes and Lifestyles, the Mediterranean and Beyond. Edições universitárias Lusófonas, Lisbon, 231–241.
Search in Google Scholar Back to article
Mertens J (1988) De verdwenen kerk van Roksem. In: Berings G, Hoste A, Meulemeester J, Vangheluwe R, Van Der Bauwhede D, Van Der Perre J (eds) Kerkschatten uit Oudenburg. Gemeente Oudenburg, Oudenburg, pp. 45–56.
Search in Google Scholar Back to article
Muir R (2003) On change in the landscape. Landscape Research 28(4): 383–403.10.1080/0142639032000150130
Search in Google Scholar Back to article
Nicholas D (1992) Medieval Flanders. Longman, London.
Search in Google Scholar Back to article
Pieters M, Dewilde M, Ameels V (2008) Verlaten dorpen. Onderzoeksbalans Archeologie Agentschap Onroerend Erfgoed. Available at:
Search in Google Scholar Back to article
Pieters M, Baeteman C, Bastiaens J, Bollen A, Clogg Ph, Cooremans B, De Bie M, De Buyser F, Decorte G, Deforce K, De Groote A, Demerre I, Demiddele H, Ervynck A, Gevaert G, Goddeeris T, Lentacker A, Schietecatte L, Vandenbruaene M, Van Neer W, Van Strydonck M, Verhaeghe F, Vince A, Watzeels S, Zeebroek I (2013) Het archeologisch onderzoek in Raversijde (Oostende) in de periode 1999-2005. Vuurstenen artefacten, een Romeinse dijk, een 14de-eeuws muntdepot, een 15de-eeuwse sector van een vissersnederzettingen en sporen van een vroeg-17de-eeuwse en een vroeg-18de-eeuwse belegering van Oostende. Relicate Monografieën 8. Onroerend Erfgoed, Brussel.
Search in Google Scholar Back to article
Rottier H. (1987) Het Verdronken Land van Saeftinghe. Spiegel Historiael 22(1): 10–17.
Search in Google Scholar Back to article
Sinninghe J, Sinninghe M (1933) Zeeuwsch Sagenboek. Thieme, Zutphen.
Search in Google Scholar Back to article
Soens T, Tys D, Thoen E (2014) Landscape transformation and social change in the North Sea polders, the example of Flanders (1000–1800 AD). Sielungsforschung, Archeologie-Geschichte- Geographie 31: 133–160.
Search in Google Scholar Back to article
Termote J (1987) De verdwenen dorpskern van ‘s Heerwillemskapelle (Veurne). Archaeologia Mediaevalis 10: 69–70.
Search in Google Scholar Back to article
Thoen E (2007) Het landschap in de Middeleeuwen en de Modern Tijdens. In: Prevenier W, Van Eenoo R, Thoen E (eds) Geschiedenis van Deinze, Deel 3: Het platteland en de dorpen in Deinze. Stad Deinze, Deinze, pp. 65–73.
Search in Google Scholar Back to article
Thoen E, Soens T (2015) The Low Countries, 1000-1750. In: Thoen E, Soens T (eds) Struggling with the environment: land use and productivity. Brepols, Turnhout, pp. 221–258.10.1484/M.RES-EB.5.108039
Search in Google Scholar Back to article
Trachet J (2011) Verdronken dorpen in het zuidoosten van Zeeland. Nieuw bronmateriaal opent nieuwe perspectieven. Symposium Onderzoek Jonge Archeologen, pp. 21–31.
Search in Google Scholar Back to article
Trachet J, Delefortrie S, Dombrecht K, Dumolyn J, Leloup W, Thoen E, Van Meirvenne M, De Clercq W (2015) Turning back the tide: the Zwin debate in perspective. A historiographical review of the medieval port system northeast of Bruges. Revue du Nord 97 (413): 305–321.
Search in Google Scholar Back to article
Trachet J, De Ruijsscher D, (2019) Medieval Bruges and its outports. A landscape-archaeological contribution to the Zwin-debate, in: European Harbour Data Respository. doi.org/10.22032/dbt.38396
Search in Google Scholar Back to article
Trachet J (2017) Verlande voorhavens, verdwenen middeleeuwse havensites in de Zwinstreek. Monumenten en Landschappen 5: 6–25.
Search in Google Scholar Back to article
Trachet J, Delefortrie S, Van Meirvenne M, Hillewaert B, De Clercq W (2017a) Reassessing surface Artefact Scatters. The integration of Artefact-Accurate Fieldwalking with Geophyscial Data at Medieval Harbour Site near Bruges (Belgium). Archaeological Prospection 24(2): 101–117.10.1002/arp.1552
Search in Google Scholar Back to article
Trachet J, Poulain M, Delefortrie S, Van Meirvenne M, De Clercq W (2017b) Making a mountain out of a molehill?: a low-cost and time-efficient molehill survey of the lost medieval harbour site of Monnikerede, Belgium. Journal of field archaeology 42(6): 503–513.10.1080/00934690.2017.1383106
Search in Google Scholar Back to article
Trachet J (2018) Mapping/painting the Medieval landscape. A landscape-archaeological analysis of the medieval landscape as depicted by Pieter Pourbus. E-Perimetron 13(2): 112–120.
Search in Google Scholar Back to article
Trachet J, Leloup W, Delefortrie S, Dumoly, J, Thoen E, Van Meirvenne M, De Clercq W (2018) Moddeling Monnikerede: the topographical reconstruction of a deserted medieval outport near Bruges. Medieval Low Countries: 91–130.
Search in Google Scholar Back to article
Tys D. (1995) The Medieval Embankment of Coastal Flanders in Context. In: Thoen E, Borger G, De Kraker A, Soens T, Tys D, Vervaet L, Weerts H (eds) Landscapes or Seascapes. Brepols, Turnhout, pp. 199–239.
Search in Google Scholar Back to article
Tys D (1997) Landscape and Settlement: the Development of a Medieval Village along the Flemish Coast. In: De Boe G, Verhaeghe F (eds) Rural settlements in medieval Europe. IAP, Zellik, pp. 157–167.
Search in Google Scholar Back to article
Van Bellingen S (2004) De verdwenen Sint-Gorikskerk te Kobbegem (gem. Asse, Vl.-Br.). Archaeologia Mediaevalis 27: 30–31.
Search in Google Scholar Back to article
Van Dierendonck R, Kuipers J (2004) Omgaan met verdronken dorpen. In: Kuipers J (ed.) Sluimerend in slik. Den Boer – De Ruiter, Middelburg, 61–64.
Search in Google Scholar Back to article
Van Doorselaer A, Verhaeghe F (1974) Excavations at the XIVth century village of Roeselare (Sint-Margriete). De Tempel, Brugge.
Search in Google Scholar Back to article
Vanslembrouck N, Lehouck A, Thoen E (2005) Past landscapes and present-day techniques: reconstructing submerged medieval landscapes in the western part of Sealand Flanders. Landscape History 27(1): 51–64.10.1080/01433768.2005.10594571
Search in Google Scholar Back to article
Van Strydonck M, De Mulder G (2000) De Schelde, Verhaal van een rivier. Davidsfonds: Leuven.
Search in Google Scholar Back to article
Van Vooren E (1980) De kerk van Nieuw-Roeselare. Een Archeologische benadering in historisch-topografisch perspectief. KU Leuven, Leuven.
Search in Google Scholar Back to article
Verbrugghe G (2019) Novum Rollarium: an introductory case study on planted grouped settlements in the context of high medieval landscape reclamations in the county of Flanders and beyond. Medieval Settlement Research 34: 60–72.
Search in Google Scholar Back to article
Verbrugghe G, Saey T, De Clercq W (2020) Lost but revived: revisiting the medieval village of Nieuw-Roeselare (Flanders) using large scale frequency-domain multi-receiver EMI and landscape archaeological prospection. Archaeological Prospection 27(3): 239–252.10.1002/arp.1768
Search in Google Scholar Back to article
Verhulst A (1965) Het landschap in Vlaanderen in Historisch Perspectief. De Nederlandsche Boekhandel, Antwerpen.
Search in Google Scholar Back to article
Verhulst A (1967) Note pour server à l’étude archéologique de villages désertés en Belgique. In: Genicot L, Verhulst A (eds.) L’archéologie du village medieval. Belgisch centrum voor landelijke geschiedenis, Leuven and Gent, pp. 123–132.
Search in Google Scholar Back to article
Verhulst A (1995) Landschap en Landbouw in Middeleeuws Vlaanderen. Gemeentekrediet: Brussel.
Search in Google Scholar Back to article
Verhulst A (1999) The Rise of Cities in North-West Europe. Cambridge University Press: Cambridge.10.1017/CBO9780511612275
Search in Google Scholar Back to article
Verstraete D (1957) Geteisterde dorpen in het noorden van het Meetjeslan. Appeltjes van het Meetjesland 8: 77–108.
Search in Google Scholar Back to article
Weikinn C (1958) Quellentexte zur Witterungsgeschichte Europas von der Zeitwende bis zum Jahre 1850, Hydrographie Teil 1 (Zeitwende – 1500). Akademie Verlag: Berlin.10.1515/9783112564028
Search in Google Scholar Back to article
Williams M (2000) Dark ages and dark areas: global deforestation in the deep past. Journal of Historical Geography 26 (1): 28–46.10.1006/jhge.1999.0189
Search in Google Scholar Back to article

Nieuw-Roeselare – landscape archaeological and historical geographical research on deserted medieval settlements in the borderlands of Flanders and Zealand

Abstract

Paradigm

My account