References
- Adaszek Ł., Łyp P., Szczepaniak K., Skrzypek T., Winiarczyk S.: Komary jako wektory chorób ze szczególnym uwzględnieniem dirofilariozy psów. Magwet, https://magwet.pl/mw/27272,komaryjako-wektory-chorob-ze-szczegolnym-uwzglednieniemdirofilariozy-psow (2018)
- Anyamba A., Linthicum K.J., Tucker C.J.: Climate-disease connections: Rift Valley fever in Kenya. Cad. Saude Publica.17, 133–140 (2001)
- Beer J. i in.: Choroby zakaźne zwierząt domowych 1980, Państwowe Wyd. Rolnicze i Leśne, tom I, 84–89 ISBN 83-09-00332-3
- Bezirtzoglou C., Dekas K., Charvalos E.: Climate changes, environment and infection: Facts, scenarios and growing awareness from the public health community within Europe. Anaerobe,17, 337–340 (2011)
- Bollino G.: Gorączka Zachodniego Nilu i japońskie zapalenie mózgu. Wiad. Zoot.47, 11–22 (2009)
- Bowman D.D.: Georgis’ Parasitology for Veterinarians, wyd. 9., Saunders, St. Louis, 2008, s. 244–253
- Brinkmann A., Nitsche A. Claudia Kohl C.: Viral Metagenomics on Blood-Feeding Arthropods as a Tool for Human Disease Surveillance. Int. J. Mol. Sci.17, 1743, 1–14 (2016)
- Brown H.E.: Projection of Climate Change Influences on U.S. West Nile Virus Vectors. Earth Interact.19, 1–18 (2015)
- Carn V.M.: The role of Dipterous insects in the mechanical transmission of animal viruses. Br. Vet. J. 152, 377–393 (1996)
- Chamorro M.F., Passler T., Givens M.D., Edmondson M.A., Dwight F., Wolfe D.F., Paul H. Walz: Evaluation of transmission of bovine viral diarrhea virus (BVDV) between persistently infected and naive cattle by the horn fly (Haematobia irritans). Vet. Res. Commun.35, 123–129 (2011)
- Chen A.Y.S., Walker G.P., Carter D., Ng J.C.K.: A virus capsid component mediates virion retention and transmission by its insect vector. PNAS, 108, 16777–16782 (2011)
- Chihota C.M, Rennie L.F., Kitching R.P., Mellor P.S.: Attempted mechanical transmission of lumpy skin disease virus by biting insects. Med. Vet. Entomol.17, 294–300 (2003)
- Chihota C.M, Rennie L.F., Kitching R.P., Mellor P.S.: Mechanical transmission of lumpy skin disease virus by Aedes aegypti (Diptera: Culicidae). Epidemiol. Infect.126, 317–321 (2001)
- Chróst A., Giaurowie K., Kałużewski S., Rastawicki W.: Występowanie zakażeńwywoływanych przez Francisella tularensis u ludzi w Polsce oraz laboratoryjna diagnostyka tularemii. Med. Dośw. Mikrobiol.69, 55–63 (2017)
- Ciota A.T.: West Nile virus and its vectors. Curr. Opin. Insect Sci.22, 28–36 (2017)
- Clegg J.C.: Influence of climate change on the incidence and impact of arenavirus disease: a speculative assessment. Clin. Microbiol. Infect.15, 504–509 (2009)
- Costard S., Wiegand B., de Glanville W., Jori F., Rowlands R., Vosloo W., Roger F., Pfeiffer D.U., Dixon L.K.: African swine fever: how can global spread be prevented? Phil. Trans. R. Soc. B.364, 2683–2696 (2009)
- Czujkowska A., Kruszewicz A.G.: Magazyn weterynaryjny, Choroby ptaków – monografia, 654–659 (2014)
- Demiaszkiewicz A. W., Karamon J., Jasik A.: Przypadek wykrycia nicienia Dirofilaria repens w jądrze psa. Med. Weter.69, 124–127 (2013)
- Di Cesare A., Otranto D., Di Giulio E., Simonato G., Latrofa M.S., La Torre F., Coccia G., Traversa D.: Microfilarial periodicity of Dirofilaria repens in naturally infested dogs. Parasitol. Res.112, 4273–4279 (2013)
- Dick G.W.: Zika virus. II. Pathogenicity and physical properties. Trans. R. Soc. Trop. Med. Hyg.46, 521–534 (1952)
- Dopieralska P., Krukowski H.: Wpływ zmian klimatycznych na występowanie wybranych chorób zakaźnych. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu,23, 152–157 (2017)
- Du Toit R.M.: The transmission of bluetongue and horse sickness by Culicoides. Onderstepoort J. Vet. Res.19, 7–16 (1944)
- Epstein P.R.: Climate change and emerging infectious diseases. Microbes Infect.3, 747–754 (2001)
- ESCCAP (Europejska Rada ds. Parazytoz Zwierząt Towarzyszących): Zwalczanie chorób przenoszonych przez wektory u psów i kotów. Adaptacja przewodnika ESCCAP Nr 5. Wydanie drugie – wrzesień (2012)
- Forth J.H., Amendt J., Blome S., Depner K., Kampen H.: Evaluation of blowfly larvae (Diptera: Calliphoridae) as possible reservoirs and mechanical vectors of African swine fever virus. Transbound Emerg. Dis.65, e210–e213 (2018)
- Gavinelli A., Dilaveris D.: Lumpy skin disease (LSD) Epidemiological situation in Europe (update since LSD4). Standing Group of Experts on Lumpy Skin Disease in the South East Europe region under the GF-TADs umbrella Fifth meeting (SGE LSD5), Budva, Montenegro, 19–20 October 2017
- Genchi C., Mortarino M., Rinaldi L., Cringoli G., Traldi G., Genchi M.: Changing climate and changing vector borne disease distribution: the example of dirofilaria in Europe. Vet. Parasitol.176, 295–299 (2011)
- Gliński Z.: Czy leiszmanioza odzwierzęca zagraża Europie? Życie Wet.91, 155–160 (2016)
- Gliński Z., Kostro K., Zoń M.T.: Choroba niebieskiego języka. Życie Wet.83, 380–383 (2007)
- Gliński Z., Kostro K.: Czy gorączka Doliny Rift zagraża hodowli owiec i bydła w Europie? http://www.portalhodowcy. pl/hodowca-bydla-archiwum/178-hodowca-bydla11-11-2015/1915-czy-goraczka-doliny-rift-zagraza-hodowli-owiec-i-bydla-w-europie
- Gliński Z., Kostro K.: Czy jest możliwe zakażenie zwierząt domowych wirusem Zika? Życie Wet.91, 228–231 (2016)
- Gliński Z., Kostro K.: Gorączka Doliny Rift. Życie Wet.84, 885–887 (2009)
- Gliński Z., Kostro K., Luft-Deptuła D.: Krwotoczna choroba zwierzyny płowej (EHD) – nowa choroba zakaźna podlega-jąca zwalczaniu na terenie Polski. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia60, 59–67(2005)
- Górski J., Mizak B., Chrobocińska M.: Control of rabbit myxomatosis in Poland. Rev. Sci. Tech. Off. Int. Epiz.13, 869–879 (1994)
- Grubaugh N.D., Ebel G.D.: Dynamics of West Nile virus evolution in mosquito vectors. Curr. Opin. Virol.21, 132–138 (2016)
- Gubler D.J.: Vector-borne diseases. Rev. Sci. Tech. Off. Int. Epiz.28, 583–588 (2009)
- Gunn H.M.: Role of fomites and flies in the transmission of bovine viral diarrhoea virus. Vet. Rec.132, 584–585 (1993)
- Haddow A.D., Schuh A.J., Yasuda C.Y., Kasper M. R., Heang V., Huy R., Guzman H., Tesh R.B., Weaver S.C.: Genetic Characterization of Zika Virus Strains: Geographic Expansion of the Asian Lineage. Plos Neglect. Trop. D.6, e1477 (2012)
- Hayes E.B.: Zika Virus Outside Africa. Emerg. Infect. Dis.15, 1347–1350 (2009)
- Henszel Ł., Janiec J., Izdebski R., Radziszewski F., Polański P.: Nowo pojawiające się choroby zakaźne niezwalczane drogą rutynowych szczepień na terenie Europy w latach 2010–2015 – przegląd powiadomień WHO i ECDC. Przegl. Epidemiol.69, 829–836 (2015)
- Jaśkowski J.M., Gehrke M., Herudzińska M., Kierbić A., Kmiecik J.: Choroba guzowatej skóry bydła – nowe niebezpieczeństwo? Przegląd hodowlany,2, 13–16 (2017)
- Jones K.E., Patel N.G., Levy M.A., Storeygard A., Balk D., Fillteman J.L., Daszak P.: Global trends in emerging infectious diseases. Nature, 451, 990–993 (2008)
- Kaba J., Czopowicz M., Witkowski L.: Schmallenberg virus antibodies detected in Poland. Transbound. Emerg. Dis.60, 1–3 (2013)
- Kerr P.J., Merchant J.C., Silvers L., Hood G.M., Robinson A.J.: Monitoring of spread of myxoma virus in rabbit Oryctolagus cuniculus populations on the southern tablelands of New South Wales, Australia. II. Selection of a strain of virus for release. Epidemiol. Infect.130, 123–133 (2003)
- Kilic A.U., Mehmet Doganay: Tularemia: A re-emerging disease. Ankara Univ. Vet. Fak. Derg.60, 275–280 (2013)
- Kilpatrick A.M., Randolph S.E.: Zoonoses 2 Drivers, dynamics, and control of emerging vectorborne zoonotic diseases. Lancet, 380, 1946–1955 (2012)
- Klasson L., Westberg J., Sapountzis P., Näslund K., Lutnaes Y., Darby A.C., Veneti Z., Chen L., Braig H.R., Garrett R., Bourtzis K., and Andersson Siv G.E.: The mosaic genome structure of the Wolbachia wRi strain infecting Drosophila simulans. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 106, 5725–5730 (2009)
- Kłapeć T., Cholewa A.: Tularemia – wciąż groźna zoonoza. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 17, 155–160 (2011)
- Kramer L.D.: Complexity of virus – vector interactions. Curr. Opin. Virol.21, 81–86 (2016)
- Krzysiak M.K., Iwaniak W., Kęsik-Maliszewska J., Olech W., Larska M.: Serological study of exposure to selected arthropod-borne pathogens in European bison (Bison bonasus) in Poland. Transbound Emerg. Dis.64, 1411–1423 (2017)
- Kwit E., Chrobocińska M., Bigoraj E.: Myksomatoza królików, problem nadal aktualny. Życie Wet.86, 956–960 (2011)
- Kubiak K., Sielawa H., Chen W., Dzika E.: Endosymbiosis and its significance in dermatology. JEADV DOI: 10.1111/jdv.14721 (2017)
- Larska M., Jasik A., Żmudziński J.F.: Przypadki kliniczne zakażeń wirusem Schmallenberg w Polsce. Med. Weter.69, 428–431 (2013)
- Larska M., Lechowski L., Grochowska M., Żmudziński J.F.: Detection of the Schmallenberg virus in nulliparous Culicoides obsoletus/scoticus complex and C. punctatus-the possibility of transovarial virus transmission in the midge population and of a new vector. Vet. Microbiol.166, 467–473 (2013)
- Larska M., Polak M.P., Grochowska M., Lechowski L., Związek J.S., Żmudziński J.F.: First report of Schmallenberg virus infection in cattle and midges in Poland. Transbound. Emerg. Dis.60, 97–101 (2013)
- Larska M., Tarkowska K., Kuta A., Fidler-Kwiatek E., Ciastek M., Żmudziński J.F.: Obraz kliniczny zakażeń wirusem Schmallenberg. Życie Wet.88, 488–492 (2013)
- Larski Z.: Wirusologia weterynaryjna, Państwowe Wyd. Rolnicze i Leśne, Warszawa, 1975, s. 521–522
- Masny A., Sałamatin R., Wioletta Rożej-Bielicka W., Gołąb E.: Is molecular xenomonitoring of mosquitoes for Dirofilaria repenssuitable for dirofilariosis surveillance in endemic regions? Parasitol. Res.115, 511–525 (2016)
- McDermott E.G., Mayo C.E., Gerry A.C, Laudier D., MacLachlan N.J., Mullens B.A.: Bluetongue virus infection creates light averse Culicoides vectors and serious errors in transmission risk estimates. Parasite. Vector.8, 1–9 (2015)
- McMeniman C.J., i in.: Stable Introduction of a Life-Shortening Wolbachia Infection into the Mosquito Aedes aegypti. Science, 323, 141–144 (2009)
- Mejssner M.: Denga i Gorączka Zachodniego Nilu – nowe zagrożenia w Europie. http://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie -dla-kazdego,denga-i-goraczka-zachodniego-nilu-nowezagrozenia-w-europie,artykul,1701426.html
- Mellor P.S.: The Replication of Bluetongue Virus in Culicoides Vectors. (w) Bluetongue Viruses. Current Topics in Microbiology and Immunology, vol 162, red. P. Roy, B.M. Gorman Springer, Heidelberg, 1990, s. 143–161
- Mellor P.S., Hamblin, C. African horse sickness. Vet. Res.35, 445–466 (2004)
- Mellor P.S., Boned J., Hamblin C., Graham S.: Isolations of African horse sickness virus from vector insects made during the 1988 epizootic in Spain. Epidemiol. Infect.105, 447–454 (1990)
- Mellor P.S., Kitching R.P., Wilkinson P.J.: Mechanical transmission of African swine fever virus and capripox virus by Stomoxys calcitrans. Res. Vet. Sci.43, 109–112 (1987)
- Mills M.K., Michel K., Pfannenstiel R.S., Ruder M.G., Veronesi E., Nayduch D.: Culicoides– virus interactions: infection barriers and possible factors underlying vector competence. Curr. Opin. Insect Sci.22, 7–15 (2017)
- Morens D.M., Gregory K. Folkers G.K., Fauci A.S.: The challenge of emerging and re-emerging infectious diseases. Nature, 430, 242–249 (2004)
- Morin C.W., Comrie A.C.: Modeled response of the West Nile virus vector Culex quinquefasciatus to changing climate using the dynamic mosquito simulation model. Int. J. Biometeorol.54, 517–529 (2010)
- Morin C.W., Comrie A.C.: Regional and seasonal response of a West Nile virus vector to climate change. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 110, 15620–15625 (2013)
- Niziołek R., Rutkowska K.: Dirofilarioza u psów i kotów. Życie Wet.84, 798–805 (2009)
- 72.Liberski P.P., Sikorska B., Bartosiewicz-Wąsik J., Smoleń J., Wąsik T.J., Kruszyński P.: Arbowirusy. Aktualn. Neurol.7, 85–95 (2007)
- Olesen A.S., Lohse L, Hansen M.F., Boklund A., Halasa T., Belsham G.J., Rasmussen T.B., Bøtner A., Bødker R.: Infection of pigs with African swine fever virus via ingestion of stable flies (Stomoxys calcitrans). Transbound Emerg. Dis. 1–6 (2018)
- Orłowska A., Trębas P, Smreczak M., Marzec A., Żmudziński J.F.: First detection of bluetongue virus serotype 14 in Poland. Arch. Virol.161, 1969-1972 (2016)
- Pejsak Z., Niemczuk K., Kowalczyk A., Woźniakowski G., Kozak E., Bocian Ł., Śmietanka K.: Osiemnaście miesięcy afrykańskiego pomoru świń w Polsce. Życie Wet.90, 640–644 (2015)
- Penrith M.-L., Guberti V., Depner K., Lubroth J.: Preparation of African swine fever contingency plans. Chapter 3: Risk analysis. FAO, Rome, 2009
- Pomorska D., Kuchar E.: Zakażenie wirusem Zika – nowe zagrożenie epidemiczne. Pediatr. Med. Rodz.12, 150–156 (2016)
- Popiel M., Sygitowicz G., Laskus T.: Wirus Zachodniego Nilu. Post. Mikrobiol.53, 335–344 (2014)
- Ritchie S.A., van der Hurk A.F., Smout M.J., Staunton K.M., Hoffmann A.A.: Mission accomplished? We need a guide to the “post release” world of Wolbachia for Aedes-borne disease control. Trepar,1715, 1–10 (2017)
- Rola J., Polak M., Żmudziński J.F.: 2016 – Aktualne dane na temat sytuacji epizootycznej w zakresie choroby guzowatej skóry bydła. Życie Wet.91, 897–899.
- Rossati A.: Global warming and its health impact. Int. J. Occup. Environ. Med.8, 7–20 (2018)
- Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 22 stycznia 2003 r. Dz.U. nr 18, poz. 163, 2003
- Saegerman C., Berkvens D., Mellor P.S.: Bluetongue epidemiology in the European Union. Emerg. Infect. Dis.14, 539–544 (2008)
- Sailleau C., Boogaerts C., Meyrueix A., Laloy E., Bréard E., Viarouge C., Desprat A., Vitour D., Doceul V., Boucher C., Zientara S., Nicolier A., Grandjean D.: Schmallenberg virus infection in dogs, France, 2012. Emerg. Infect. Dis.19, 1896– 1898 (2013)
- Sapierzyński R., Wojtczak M.: Dirofilarioza podskórna u psów. Życie Wet.89, 478–483 (2014)
- Sellers R.F.: Weather, host and vector – their interplay in the spread of insect-borne animal virus diseases. J. Hyg.85, 65–102 (1980)
- Semenza J.C., Menne B.: Climate change and infectious disease in Europe. The Lancet Inf. Dis.9, 365–375 (2009)
- Sjöstedt A.: Tularemia: History, Epidemiology, Pathogen Physiology, and Clinical Manifestations. Ann. N.Y. Acad. Sci.1105, 1–29 (2007)
- Syller J.: Mechanizmy przenoszenia wirusów roślinnych i zwierzęcych przez stawonogi. Kosmos, 50, 29–38 (2001)
- Szablewski. P.: Wolbachia – bakteria zmieniająca płeć owadów. http://www.biotechnolog.pl/wolbachia-bakteria-zmieniajaca-plec-owadow (07.07.2009)
- Świątalska A., Demiaszkiewicz A.W.: Pierwszy w Polsce rodzimy przypadek inwazji nicieni Dirofilaria immitis u psa. Życie Wet.87, 685–686 (2012)
- Tasioudi K.E., Antoniou S.E., Iliadou P., Sachpatzidis A., Plevraki E., Agianniotaki E.I., Fouki C., Mangana-Vougiouka O., Chondrokouki E., Dile C.: Emergence of lumpy skin disease in Greece, 2015. Transbound. Emerg. Dis.63, 260–265 (2016)
- Thompson G.M., Jess S., Murchie A.K.: A review of African horse sickness and its implications for Ireland. Ir. Vet. J.65, 9 (2012)
- Truszczyński M., Pejsak Z.: Sytuacja epidemiologiczna afrykańskiego pomoru świń w krajach graniczących od wschodu z Unią Europejską. Życie Wet. 89, 560–563 (2014)
- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. "O ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt” (Dz. U. z dnia 20 kwietnia 2004 r.)
- Verwoerd D.W.: Definition of a vector and a vector-borne disease. Rev. Sci. Tech. Off. Int. Epiz.34,29–31 (2015)
- Youle M.: https://schaechter.asmblog.org/schaechter/2009/01/ wolbachia-infection-a-good-thing.html (2009)